Frantsez zikinen aurka larrua jokatzen

Hasteko, aurkeztu beharra dut, 56 urte ditut, nire izena Manrique Rodriguez de Zárate da eta Independentzia gudan frantsezen aurka borrokatu behar izan dut, kontu osoa azalduko dut, horrela errazago ulertuko nauzue eta gerra nola den ezagutu. 

Lehen egunetan, gure etxera bi soldadu iritsi ziren eta gu bazkaltzen harrapatu gintuzten, nire emaztea, nire seme eta alaba txikiak, nire seme handia, 22 urte zituena eta ezker eskuan orin bitxi bat zuena, eta ni; gure gauzak prestatzeko eta atetik ateratzea eta kanpoan zegoen kamioi batera sartzeKO esan ziguten, guk, esaten dut guk nire seme handiak ere nirekin etorri zelako, maleta azkar egin beharrezko gauzak sartuta eta agindu zigutena obeditu genuen.

Armadak, hiri kanpoan zeukan kanpamendua, ekialdean eta 1813. urtearen ekainak 6-an heldu ginen horra, sargentu bat zegoen gu itxaroten eta gure logelak eman zigun, momentu horretan zen nire semearengandik banandu zidatenean, berari etxola ezberdin batean sartu zuten, eta oraindik gogoratzen dut bere aurpegia. 

Hainbat egun entrenatzen eta goizeko 5-etan altzatzen igaro eta gero, momentua heldu zen, nire hiriko gudua heldu zen, nire bizitzaren egunik beldurgarri eta ilunena. Urte horreko ekainaren 21-ean izan zen borroka Napoleonen armadaren kontra, ez dakit zenbat jende hilTZEN ikusi nituen bertan, badakidana da, hildakoen artean, ezagun bat ikusi nuen, 22 urte inguru zuenak eta ezker eskuan orein bitxi bat zuena; nire semea zen, hortik aurrera dakidana, esan zidatelako, Napoleonek, koldar nazkagarri bat bezala ihes egin zuela eta ez nuela berriz nire sema ezta nire eskuin hanka ere berriz ikusi. 

Manrique Rodriguez de Zárate

1813ko irailak 7