1890ko greba barrutik ikusita.

Nik Gotxon Olaizola naiz, eta kokoteraino nago enpresak nola tratatzen gaituzten ikustearik.

La Orconera enpresan lan egiten nuen, eta handik bota zidaten, horen ondorioz greba hau hasi zen Bilbon. Hasieran oso gutxi ginen, manifestazioa 1890-ko maiatzaren 13an izan zen, eta 500 langile etorri ziren (ni sartuta) protestatzera gure eskubideengandik. Egun horretan goizeko hamarrak inguru protestante kopurua bikoiztu genuen: 1000.

Arratsaldeko hordu lauretan 2000 langile elkartu ginen eta denok batera Ortuellara joan ginen. Han 5000 langile zifra heldu genuen eta bertan mitin bat inprobisatu genuen. Ondoren 8000 langile izanda, fabriken zonaldera abiatu ginen gure kantikoekin: “Kuartelarekin behera, derrigorrezko dendetatik kanpo, meatzaritza sindikala bizi, burgesak hil, langileak bizi, gora gure bandera!” 

Portugaletera ailegatu baino lehen milizia agertu zen eta banatu gintuzten baina ni eta beste 39 protestante kolatu ginen eta Altos Hornos-eko fabriketara ailegatu ginen. Gure grebara fabriketako langileak gehitu ziren. 

Hurrengo egunean sozialistek idatzi eta publikatu zituzten haien lan baldintzak: Hamar orduko lanaldiak, zereginak kentzea (lan egiteko modua), meatzeetako langileak jantokietan janaria erostera eta kuarteletan bizitzera behartuta ez egotea eta kaleratutakoak berriz kontratatzea. Hau egin eta gero sozialistak langileen errepresentante eta grebaren arduradun bihurtu ziren. 

Hasieran ez zituzten gure baldintzak onartzen eta nagoziazioa trabatu egin zen. Hau konpontzeko Loma jenerala bidali zuten. Bere funtzio nagusia intermediarioarena egitea zen patronal eta meatzarien artean. Bilera askoren ondoren Loma jenerala gure partez jarri zen eta patronalak behartu zituen hitzharmen bat sinatzera, honi “Loma Paktua” deritzogu.